Κυριακή 17 Μαΐου 2009

Ο Αλί Μπαμπά και οι 56 βουλευτές

Ξανά θα ασχοληθώ σήμερα με τη διαφθορά παίρνοντας αφορμή από το δημοσίευμα του Πολίτη της περασμένης Δευτέρας σχετικά με τον τριπλασιασμό των εξόδων παράστασης για ορισμένους κρατικούς αξιωματούχους που ενέκρινε με αδιαφανή τρόπο η βουλή ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης. Βάση της ρύθμισης αυτής, οι διευθυντές υπουργείων, οι πρόεδροι των δικαστηρίων και οι δικαστές του Ανωτάτου από τον Ιανουάριο λαμβάνουν πλέον 1500 ευρώ μηνιαίως ως έξοδα παράστασης αντί 500 ευρώ μέχρι τον Δεκέμβριο 2008. Προς το παρόν παραμένει αδιευκρίνιστο το κατά πόσον αυτό το ποσό θα φορολογείται. Βέβαιο όμως είναι πως θα συνυπολογιστεί στη σύνταξη που θα πάρουν αποφέροντας πρόσθετα 750 ευρώ το μήνα μετά την αφυπηρέτηση τους. Ενδεικτική για τη μυστικότητα που τηρήθηκε στη διαδικασία έγκρισης από τη βουλή της αύξησης αυτής είναι η άγνοια που είχε ακόμα και η ΠΑΣΥΔΥ γύρω από το ζήτημα. Εικάζεται πως αυτή η εκ πρώτης όψεως συνδιαλλαγή μεταξύ εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας είχε ως κίνητρο την πρόθεση πολιτειακών αξιωματούχων να προβούν σε ανάλογη αναπροσαρμογή των δικών τους εξόδων παράστασης.

Η πιο πάνω κομπίνα αποκαλύπτει τις διαστάσεις του σεβασμού των Κυπρίων πολιτειακών και κρατικών αξιωματούχων προς τους πολίτες. Με ανάλογα τεχνάσματα, ενίοτε λιγότερο καραμπινάτα όπως π.χ. αυτό του χρηματιστηρίου, έχουν δημιουργήσει αποτελεσματικούς μηχανισμούς εξασφάλισης χρηματικών πλεονεκτημάτων. Σε συστηματική βάση, ενεργώντας με πρόφαση το δημόσιο συμφέρον, οι Κύπριοι πολιτικοί και ανώτατοι κρατικοί αξιωματούχοι καταληστεύουν με αδιαφανείς διαδικασίες τους πολίτες, τη στιγμή που οι τελευταίοι δεν έχουν την παραμικρή δυνατότητα να παρεμβαίνουν στις εξελίξεις μια και όλα τα θεσμικά όργανα του κράτους τελούν υπό τον ασφυκτικό έλεγχο των κομμάτων.

Μια ακόμη πιο κραυγαλέα περίπτωση καταλήστευσης των φορολογουμένων από τα κόμματα είναι η κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς: Πρόκειται για ένα έργο που θα στοιχίσει περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Θα ενώνει, σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2001, μια κωμόπολη 30 χιλιάδων κατοίκων με ένα χωριό 2000 κατοίκων που απέχουν λιγότερο από 40 χιλιόμετρα. Ως αποτέλεσμα της αναβάθμισης της οδικής σύνδεσης, η διάρκεια της διαδρομής την οποία διανύουν κάθε μέρα μερικές εκατοντάδες αυτοκίνητα, θα συντομευθεί κατά 5 λεπτά και αντί 25 λεπτά θα διαρκεί μονάχα 20 λεπτά.

Στην περίπτωση της κατασκευής του αυτοκινητοδρόμου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς, τα κόμματα αξιοποιώντας και πάλι τα αδιαφανή κανάλια χρηματοδότησής τους, την απουσία έστω και του πιο στοιχειώδους ελέγχου όπως και νομοθεσίας για το πόθεν έσχες, είναι σε θέση να αποζημιώσουν τους «άγνωστους» χορηγούς τους, εκτελώντας ένα έργο το οποίο παρά το γεγονός ότι δεν έχει καμιά σχέση με την έννοια αειφόρου ανάπτυξης στην επαρχία Πάφου και ιδιαίτερα στην περιοχή του Ακάμα, θα έχει ευεργετικές επιπτώσεις α) για τις κατασκευαστικές εταιρείες που θα το αναλάβουν και β) τις εταιρείες ανάπτυξης γης που αγόρασαν σε χαμηλό κόστος εκτάσεις στην προστατευόμενη περιοχή Νατούρα 2000 και θα αναπτύξουν συγκροτήματα επαύλεων και εν συνεχεία θα μοσχοπουλήσουν. Αν πράγματι η κυβέρνηση ήθελε να βοηθήσει την Πάφο να αναπτυχθεί με 1 δισεκατομμύριο ευρώ, αυτό δεν θα επιτευχθεί με το να δώσει τη χαριστική βολή σε μια σημαντική για την τουριστική βιομηχανία της νήσου περιοχή. Άλλωστε, υπάρχουν άφθονες ιδέες για αυτό.

Εν πάση περιπτώσει, τα πιο πάνω καταδεικνύουν ξεκάθαρα πως η πλεονεξία των Κυπρίων πολιτικών, βουλευτών, προέδρων και υπουργών δεν έχει όρια. Όπως συμβαίνει άλλωστε και με την αναίδειά τους. Φτάνει μόνο να θυμηθούμε πως αυτοί ήταν οι ίδιοι άνθρωποι δημιούργησαν το νομικό πλαίσιο για την ατιμώρητη καταλήστευση των πολιτών στο χρηματιστήριο το 1999/2000 που εν συνεχεία τροποποίησαν τη νομοθεσία με τρόπο που απάλλαξε τη λεία τους από τη φορολογία.

Ωστόσο, το ζητούμενο δεν είναι η αλλαγή προσώπων, αλλά η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου. Προσωπικά, μέχρι να γίνει αυτό αρνούμαι να αποδεχθώ πως έστω ένα μέλος της κυβέρνησης ή της βουλής το χαρακτηρίζει εντιμότητα. Αν την είχαν, δεν θα συμπεριφέρονταν με τον τρόπο που μας έχουν συνηθίσει. 

Πέμπτη 14 Μαΐου 2009

Όμηροι των εαυτών μας

Διαβάζοντας τις τελευταίες εβδομάδες ειδήσεις σχετικά με την πορεία των διαπραγματεύσεων, δημιουργείται η εντύπωση πως το Κυπριακό βρίσκεται στην τελική του ευθεία, με τις δύο κοινότητες να έχουν γεφυρώσει σε μεγάλο βαθμό τις διαφορές τους σε διάφορες πτυχές, περιλαμβανομένης και της συνταγματικής. Αυτή η εξέλιξη αποδίδεται στην αποφασιστικότητα των Χριστόφια και Ταλάτ να λύσουν το πρόβλημα, γεγονός που αποτελεί μια πρωτόγνωρη συγκυρία στην εξηντάχρονη ιστορία του Κυπριακού. 

Είναι όμως αυτό μια αναγκαία και επαρκής συνθήκη που θα οδηγήσει τα πράγματα σε λύση; Εξαρτάται πράγματι η λύση του Κυπριακού από το κατά πόσον οι Χριστόφιας και Ταλάτ συμφωνήσουν σε ένα πλαίσιο λύσης, το οποίο όπως ήδη έχουν διακηρύξει, θα θέσουν σε δημοψήφισμα; Πλην των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων δεν έχει κανείς άλλος λόγο στην ειρηνευτική διαδικασία στην Κύπρο; Ή μήπως υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο προς διευκόλυνση της διαδικασίας;

Ας εξετάσουμε λοιπόν κάποια πράγματα. Πολλές φορές δηλώθηκε από Ελληνοκύπριους πολιτικούς πως το κλειδί της λύσης βρίσκεται στην Άγκυρα. Αν και η θέση αυτό ήταν η μόνιμη επωδός της κυβέρνησης Παπαδόπουλου για να αποπροσανατολίσει από τις δικές της ευθύνες για το αδιέξοδο στο οποίο είχε περιέλθει το Κυπριακό μετά το δημοψήφισμα, δεν παύει από το να αντανακλά σε κάποιο βαθμό τη σημασία που έχει η Τουρκία, η οποία είναι κατέχουσα δύναμη στην Κύπρο και με το ειδικό της οικονομικό, στρατιωτικό και γεωπολιτικό της βάρος δύναται να επηρεάζει καθοριστικά τις εξελίξεις όπως και τη συμπεριφορά της τουρκοκυπριακής ηγεσίας. Αυτό άλλωστε είχε διαφανεί με τον παραγκωνισμό του Ραούφ Ντενκτάς παραμονές του δημοψηφίσματος. 

Τη στάση που τήρηση έναντι του Ραούφ Ντενκτάς όπως και του εθνικιστικού στρατιωτικού κατεστημένου γενικότερα τότε η τουρκική κυβέρνηση την είχε υπαγορεύσει η προοπτική εξασφάλισης ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να γίνει αυτό προηγήθηκε μια τιτάνια διπλωματική προσπάθεια με εμπλοκή όχι μόνο των Ηνωμένων Εθνών αλλά και ευρωπαϊκών κρατών όπως και των ΗΠΑ, με τις τελευταίες να ασκούν ασφυκτικές πιέσεις στους Ευρωπαίους ηγέτες να μην αφήσουν την Τουρκία έξω από την ΕΕ.

Συγκρίνοντας έτσι το τότε σκηνικό με το σημερινό, διαπιστώνουμε πως αυτή η καταλυτική συνιστώσα  απουσιάζει. Από τη μια, οι ΗΠΑ έχουν αποφύγει να εμπλακούν στη διαδικασία των συνομιλιών. Ας μην ξεχνάμε πως αυτό ήταν άλλωστε και η επιθυμία του Προέδρου Χριστόφια: Λύση για τους Κυπρίους από τους Κυπρίους. Από την άλλη, στην ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ έχουν εκφράσει ξεκάθαρα την αντίθεσή τους οι κυβερνήσεις Γερμανίας και Γαλλίας που κατέχουν ένα μεγάλο ειδικό βάρος τόσο στην Ευρώπη των 27 όσο και την Ευρωζώνη.

Με βάση λοιπόν τα πιο πάνω, μπορούμε να διερωτηθούμε, τι κίνητρο είναι δυνατόν να έχει η Τουρκία να αφήσει τον -μοναχικό καβαλάρη πλέον- Μεχμέτ Αλί Ταλάτ να συμφωνήσει σε λύση του Κυπριακού όταν η ίδια δεν μπορεί να εξασφαλίσει ένα σημαντικό αντάλλαγμα, όπως π.χ. την ένταξη στην ΕΕ. Χωρίς αμφιβολία, το Κυπριακό είναι μεν πονοκέφαλος για την Τουρκία. Ωστόσο είναι και όμηρός της.

Μέσα σε αυτό το πολιτικό σκηνικό, , ο Δημήτρης Χριστόφιας δεν διαθέτει πολλές επιλογές. Αναμφίβολα, η  συνέχιση των διαπραγματεύσεων με στόχο την επίτευξη συμφωνίας παρά τις ρήξεις στο κυβερνητικό στρατόπεδο επιβάλλεται μια και η διακοπή τους θα είχε ολέθριες συνέπειες, ιδίως μετά την εκλογική νίκη του Έρογλου. Ταυτόχρονα όμως, η κατάσταση επιβάλλει όπως γίνουν και κινήσεις στο εξωτερικό. Με στόχο την αλλαγή του σκηνικού σε ό,τι αφορά την προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Αυτό δεν είναι φυσικά κάτι που εύκολα μπορεί να επιτευχθεί και απαιτείται οραματισμός, προγραμματισμός και διπλωματική δεξιοτεχνία. Ειδικά στην περίπτωση του Δημήτρη Χριστόφια, απαιτείται επιπλέον και δυνατότητα υπέρβασης ιδεολογικών προσεγγίσεων.

 Κρίνοντας όμως από τον τρόπο και το σκοπό που ο Κύπριος Πρόεδρος προσέγγισε τον Αμερικανό ομόλογό του στην κοινή διάσκεψη ΕΕ-ΗΠΑ τον Απρίλιο (ο Χριστόφιας ζήτησε από τον Ομπάμα να πιέσουν οι ΗΠΑ την Τουρκία) και τον τρόπο με τον οποίο η κυπριακή κυβέρνηση αντέδρασε όταν πρωτοανακοινώθηκε η είδηση πως η Αμερικανίδα υπουργός εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον θα συναντιόταν με τον Ταλάτ, θα ήταν μάταιο να αναμένουμε πως η κυπριακή διπλωματία θα δράσει βάσει ενός συγκεκριμένου σχεδίου, κι αυτό γιατί ένα τέτοιο σχέδιο δεν το έχει. Λαμβάνοντας επιπρόσθετα και την ευρωπαϊκή εμβέλεια του Δημήτρη Χριστόφια, τη δυνατότητά του δηλαδή να επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η κάθε προσδοκία πως θα είναι δυνατή η επανάληψη του σκηνικού του 2004 είναι μάταιη.

Με άλλα λόγια, είμαστε πλέον όμηρος του εαυτού μας.